Giáo viên bản ngữ và giáo viên người Việt dạy tiếng Anh đều có những ưu và nhược điểm riêng và sẽ không đúng khi đưa ra nhận định ai dạy tốt hơn. Một giáo viên dạy tiếng Anh tốt có thể là giáo viên bản ngữ cũng có thể là giáo viên người Việt miễn là họ có đủ phẩm chất để trở thành một giáo viên dạy tiếng tốt. Theo bạn Tiếng Anh nên học với ai?
Xét về mặt kiến thức ngôn ngữ, giáo viên bản ngữ chắc chắn có ưu thế vượt trội. Kiến thức tiếng Anh của họ là niềm mơ ước của tất cả giáo viên người Việt dạy tiếng Anh. Ngoài ra, nếu họ được đào tạo về kỹ năng sư phạm ở các trường đại học danh tiếng trên thế giới thì được tiếp cận với các phương pháp giáo dục hiện đại và tiên tiến nhưng nếu là Tây 'ba lô' mà nhiều trung tâm vẫn hay thuê về giảng dạy ngắn hạn thì có thể họ cũng chỉ có chứng chỉ học online mà kinh nghiệm thực dạy thậm chí chưa có.
Giáo viên bản ngữ thực sự là kho kiến thức tiếng Anh vô tận cho người học. Học với giáo viên bản ngữ, người học có cơ hội lĩnh hội được tiếng Anh chuẩn và có thể nhận được những lời giải đáp chính xác cho những thắc mắc của mình. Ngoài ra cách dạy theo phương pháp giao tiếp vui nhộn lấy học sinh làm trung tâm của các giáo viên bản ngữ đã thực sự cuốn hút được người học. Một lớp học của giáo viên bản ngữ tốt luôn tràn đầy năng lượng và học sinh không bao giờ nhàm chán, luôn được tương tác.
Với hai ưu điểm này dường như giáo viên bản ngữ dạy tiếng Anh tốt hơn giáo viên người Việt dạy tiếng Anh? Nhưng thực tế cho thấy không phải giáo viên bản ngữ nào cũng có thể đáp ứng được nhu cầu người học vì những lý do sau:
1. Họ không nắm được trình độ chính xác cũng như văn hoá của người học. Hai điều này rất quan trọng trong việc tiếp cận người học cũng như đưa ra một phương pháp giảng dạy phù hợp.
2. Trong quá trình giảng dạy đặc biệt là đối với các lớp cho học viên mới học tiếng Anh, các giáo viên bản ngữ đôi khi gặp khó khăn trong việc giúp cho học viên nắm bắt vấn đề vì trình độ tiếng của học viên không đáp ứng được.
3. Ngoài ra, ở Việt Nam, người học học tiếng Anh không chỉ để giao tiếp mà còn để thi lấy các chứng chỉ trong nước. Nội dung cũng như hình thức của các kỳ thi này hoàn toàn xa lạ đối với các giáo viên nước ngoài. Do đó, các giáo viên này khó có thể đáp ứng được nhu cầu của người học.
Medgys (1992, tr.346) đã đưa ra sáu ưu điểm của giáo viên không phải là người bản ngữ (non-native English speaking teachers) nói chung, khi dạy tiếng Anh so với các giáo viên bản ngữ (native English speaking teachers):
1. Chỉ có giáo viên không bản ngữ mới có thể là hình mẫu của một người học tiếng Anh giỏi để người học noi theo.
2. Họ có thể dạy phương pháp học hiệu quả hơn.
3. Họ có thể cung cấp cho người học nhiều thông tin hơn về tiếng Anh.
4. Họ có nhiều khả năng tiên đoán những khó khăn trong việc học tiếng hơn.
5. Họ nhạy cảm hơn đối với nhu cầu và khó khăn của người học.
6. Chỉ có giáo viên không phải là người bản ngữ mới có thể tận dụng được lợi ích của việc có cùng tiếng mẹ đẻ với người học.
Những ưu điểm này cũng là những lợi thế của giáo viên người Việt khi dạy tiếng Anh. Rõ ràng giáo viên người Việt có thể tận dụng các kinh nghiệm của họ trong quá trình học tiếng Anh để hỗ trợ cho các học sinh của mình. Những kinh nghiệm cũng như các phương pháp học tiếng Anh hiệu quả được đúc kết qua nhiều năm do chính người đã từng áp dụng chỉ bảo rất hữu ích đối với người học. Do cùng chia sẻ một thứ tiếng mẹ đẻ là tiếng Việt, người giáo viên có thể dễ dàng tiên lượng được các lỗi mà người học có thể mắc phải khi sử dụng tiếng Anh do ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ. Ví dụ như trong tiếng Việt các liên từ thường được đưa ra theo cặp như “mặc dù…. nhưng”, tiếng Anh lại chỉ đơn giản là một từ “although”. Khi dạy cho học viên về cách sử dụng từ “although”, giáo viên người Việt sẽ đưa ra vấn đề này để giải thích nhằm giúp cho người học tránh được lỗi sai. Hay như khi dạy luyện âm, giáo viên người Việt sẽ dễ dàng tiên đoán được những âm người học dễ đọc sai do ảnh hưởng của cách phát âm tiếng Việt để có cách giúp học viên khắc phục.
Ngoài ra, các môn học như dịch Anh-Việt, Việt-Anh thì hầu như không có người nước ngoài nào đảm nhiệm được vì phần lớn họ không biết tiếng Việt hoặc rất ít. Trong trường hợp này giáo viên người Việt là sự lựa chọn số một.
Ưu điểm cuối cùng của giáo viên người Việt là họ hiểu rất rõ học viên và cách kiểm tra đánh giá ở Việt Nam. Từ đó họ có thể đưa ra được các phương pháp dạy phù hợp với học viên của mình vừa để nâng cao trình độ học viên vừa giúp cho họ lấy được chứng chỉ tiếng Anh.
Tuy nhiên, giáo viên người Việt dạy tiếng Anh cũng có một số hạn chế. Hạn chế đầu tiên và quan trọng nhất là kiến thức ngôn ngữ. Ngoại trừ một số ít giáo viên có cơ hội đi tu nghiệp ở nước ngoài, các giáo viên người Việt thường chỉ được học tiếng Anh ở trong nước với cách học nặng về ngữ pháp. Họ cũng không có nhiều cơ hội được tiếp cận với các phương pháp giảng dạy mới. Điều này dẫn đến những hạn chế lớn trong việc truyền thụ tiếng Anh của họ.
Hạn chế thứ hai là sự không thông thạo về văn hoá của các nuớc nói tiếng Anh. Văn hoá và ngôn ngữ là hai yếu tố gắn liền với nhau. Ở mỗi nền văn hoá khác nhau, người ta có các quy luật giao tiếp khác nhau và vì thế trong một số tình huống nếu người dùng ngôn ngữ không nắm được các quy luật này sẽ gặp khó khăn trong giao tiếp. Ví dụ như người Việt rất thoải mái khi hỏi về những điều rất riêng tư như tiền lương, hay thậm chí tuổi của những người xung quanh. Nhưng đối với người Úc thì người ta lại cho điều đó là mất lịch sự. Việc không am hiểu về văn hoá cũng gây khó khăn cho giáo viên khi dạy những bài đọc hiểu có liên quan đến văn hoá cũng như giải thích các thành ngữ tục ngữ trong tiếng Anh.
Tóm lại giáo viên người Việt dạy tiếng Anh cũng có nhiều hạn chế. Và họ chỉ thực sự là một giáo viên dạy tiếng giỏi khi có thể vượt qua được những hạn chế này.
Rõ ràng là khập khiễng khi đem giáo viên bản ngữ và giáo viên người Việt dạy tiếng Anh ra so sánh với nhau. Nhìn vào phân tích ở trên ta có thể thấy, điểm mạnh của giáo viên bản ngữ là điểm yếu của một số giáo viên người Việt cũng như ưu thế của giáo viên người Việt lại là khó khăn của các giáo viên nước ngoài khi giảng dạy tiếng Anh ở Việt Nam.
Theo ý kiến của nhiều người, một giáo viên dạy tiếng Anh tốt tại Việt Nam có thể là một giáo viên trong nước cũng như một giáo viên nước ngoài miễn là họ có các điều kiện sau:
1.Có trình độ tiếng Anh giỏi (high proficency).
2.Hiểu biết về văn hoá của các nước nói tiếng Anh và Việt Nam.
3.Nắm vững nhu cầu và trình độ của người học.
4.Hiểu rõ hệ thống kiểm tra đánh giá ở Việt Nam.
Một số lời khuyên cũng được đưa ra cho người học là với phát âm và giao tiếp nên học giáo viên bản ngữ chuẩn còn học từ vựng, ngữ pháp, luyện thi nên học với giáo viên Việt Nam.
Người học hoàn toàn dựa vào nhu cầu học của mình cần tìm hiểu giáo viên dạy trước khi quyết định theo học một môn ngoại ngữ.
- Nguồn tổng hợp -